کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی میزان خسارت ناشی از نشست و کج شدگی ساختمان ، مبحث است که در این بخش از مقالات و مباحث کارشناس رسمی دادگستری مورد بحث قرار گرفته است.
ارزیابی کارشناس از علل و تعیین میزان خسارت ناشی از نشست و کج شدگی ساختمان :
با گسترش ساخت و ساز‌ها در چندین سال اخیر ، در حیطه ساختمان ها مشکلات جدیدی پدیدار شده اند. نشست خانه و آپارتمان‌ها ، نشست فونداسیون و کج شدگی ساختمان از جمله مشکلات مربوطه هستند. این احتمال وجود دارد که چنین مشکلاتی برای ساختمان‌ها و بناهایی که قدمت چندین ساله دارند و یا حتی ساختمان‌ها و تاسیساتی که در حال ساخت هستند هم رخ دهد.
به طور معمول راهکارهایی به منظور اصلاح نشست ، ممانعت از وقوع و یا بازسازی آن وجود دارند که شرکت های مختلف و مهندسان حوزه عمران و ساختمان با اخذ هزینه هایی در راستای انجام اصلاحات و تعمیرات اقدام می‌نمایند. با تاسف نکته قابل ملاحظه ای که در حوزه اصلاحات وجود دارد و غالبا هم به آن توجهی نمی شود ، وقوع اصلاح نشست است که کاملا موقتی باشد و تاثیری در بهسازی ساختمان نخواهد داشت.
در بعضی موارد دیده شده است که تعدادی از ساختمان‌ها بعد از به انجام رساندن امور مقاوم سازی ببا گذشت مدت کوتاهی مجدد دچار ترک هایی می شوند که در اکثر اوقات هم از نشست ناشی شده اند. بدین ترتیب کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان پیش از انجام امور مربوط به اصلاح ، به کارشناسی ساختمان ها به منظور معین نمود علت های نشست و یا کج شدگی می پردازد . شناسایی این علل زمینه‌ای نشان می دهند که نخست نوع اصلاح متناسب با آن صورت پذیرد و از سوی دیگر میزان هزینه‌هایی که برای اصلاح نیاز می باشد توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی گردد. اما به جز دلایلی که عنوان کردیم ارزیابی کارشناس از علل و میزان خسارت و محاسبه هزینه اصلاح نشست چه اهمیت دیگری دارد؟
در مجموع دلیل ترک و یا نشست در ساختمان را در دو عامل می‌توان خلاصه نمود. یا دلیلی طبیعی دارد مثل رطوبت و مقاومت خاک و یا دلایل انسانی ، مانند فشار طبقات ، خاک برداری در گوشه و اکناف ، هدایت جریان سیل و غیره می باشد.
در نشست ساختمان‌ها با انواعی از نشست روبرو هستیم که نشانه های مختلفی را دارا هستند. از مهم ترین نشانه های نشست ساختمان می توان به فاصله گرفتن کف از دیواره ، ترک خوردن دیوار‌ها ، ترک خوردگی فونداسیون در زیر زمین ، تاب برداشتن درب ها و پنجر‌ها و یا ایجاد ترک در اطراف آن و حتی باز شدن درز در نقاط اتصالی پنجره و دیوار و بسیاری از نشانه‌های دیگر که می‌تواند خبر از خطر نشست ساختمان باشد. از خطرات نشست ساختمان می توان به فرو ریختن غیره منتظره نقاط اتصالی در دیواره ها و از همه مهم تر اجزای سقف اشاره نمود.
اما علت اصلی نشست ساختمان چیست ؟ کارشناس رسمی دادگستری در این زمینه بر اساس تشخیص علت ، راهکارهایی نیز برای مهندسان اصلاح نشست و صاحبین املاک پیشنهاد می‌نماید که هم در کاهش هزینه‌ها موثر بوده و هم مقاومت ساختمان بهبود پیدا می یابد.
کارشناس رسمی دادگستری نشانه های نشست خانه را بررسی کرده که تعادی از آن ها ذکر شدند. به عنوان مثال ایجاد ترک ها در طول فونداسیون نشان از مشکلات اساسی در ساخت بنا و پی ریزی است که خود می‌تواند علل مختلفی چون عدم ارزیابی خاک پیش از طراحی و اجرای سازه و یا اجرای نادرست سازه باشد.
دلیل دیگر استفاده از تجهیزات نامناسب و بی کیفیت و یا بی توجهی در بکار بردی مصالح در مقاومت ساختمان است. پی ساختمان با توجه به میزان طبقات ، آزمایش خاک و همچنین استاندارد مقاومت باید دارای استاندارد‌هایی از قبیل تعداد میلگرد‌ها و میزان مصالح داشته باشد در صورتی که این موضوع رعایت نگردد ، قطعا ترک خوردگی و نشست ایجاد خواهد گردید.
حتی عملیات خاک برداری و گود برداری و بی توجهی به دستورات و ناهمسان شدن ساختمان نیز می‌تواند دلیل نشست گردد. بیش از ده دلیل دیگر می‌توان برای این موضوع آورد که از طرح آن صرف نظر می شود. بنابراین گاها تعیین خسارت نشست ساختمان هم اهمیت پیدا می نماید. خصوصا برای ساختمان های نوسازی که پیمانکاران مسئولیت ساخت آن را بر عهده داشته‌اند نیاز به تعیین خسارت میباشد.
در موارد متعددی امکان دارد نشست تا حد زیادی عمیق یا جدی نباشد و صرف انجام چند عمل اصلاحی بتوان مانع از آن شد به همین دلیل کارشناس رسمی دادگستری هنگام ارزیابی حداقل حداکثر هزینه لازم اصلاح نشست را مشخص می نماید تا از بروز مشکلات بعدی برای صاحبین املاک جلوگیری نماید.
اما کج شدگی ساختمان نیز نیاز به ارزیابی دارد. کج شدگی ممکن است برای یک ساختمان در حال اجرا صورت پذیرد. عدم استفاده از کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری و یا بی توجهی بسیاری از نقشه برداران و معماران در بتن ریزی و طراحی سازه ها و حتی عملیات خاکبرداری به راحتی زمینه کج شدن ساختمان را فراهم می نماید.
علاوه بر این‌ها کج شدن ساختمان ممکن می باشد به دلیل نشست و یا خاکبرداری و انجام عملیات در ساختمان‌های اطراف هم نیز باشد، بنابراین بسیار اهمیت دارد تا دلایل نشست را درست تشخیص دهیم. گاها تشخیص دقیق عوامل نشست ممکن می باشد زمینه برداشته شدن هزینه هنگفتی را از دوش صاحبان املاک در پی خواهد داشت.
کارشناس رسمی دادگستری در حوزه‌های مختلف راه و ساختمان و نقشه برداری آماده انجام خدمات کارشناسی در همه نقاط کشور به تعیین میزان نشست، مشخص کردن علل آن، تعیین خسارت‌ها و برآورد هزینه های لازم و حتی نظارت بر حسن اجرای این عملیات توسط پیمانکاران می باشد.
