در این بخش از مقالات کارشناس رسمی دادگستری به مبحث کارشناس رسمی دادگستری نحوه ارزش گذاری کالاهای وارداتی و صادراتی در گمرک می پردازیم.
قانون امور گمرکی در خصوص تعیین ارزش کالاها در گمرک چه میگوید؟
فصل اول از نحوه ارزش گذاری کالاهای وارداتی و صادراتی در گمرک ـ ارزش کالا
مبحث اول ـ ارزش کالای ورودی (وارداتی)
ماده ۱۴ ـ ارزش گمرکی کالای وارداتی در همه موارد عبارت است از :
ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به علاوه مبلغ پرداختی بابت بیمه و حمل و نقل (سیف) و دیگر هزینه‌هایی که تا ورود به اولین دفتر گمرکی ، به کالا مذکور تعلق میگیرد. این امر از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا معین شده و مطابق با برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز ، اظهار میشود.
تبصره ۱ ـ در تعیین ارزش گمرکی موارد ذیل ، در صورت پرداخت افزوده می گردند:
- الف ـ حقوق مالکیت معنوی
- ب ـ هزینه‌های طراحی و مهندسی در سایر کشورها
- پ ـ ظروف و محفظه‌ها
- ت ـ مواد، قطعات و تجهیزات به‌کار رفته در تولید کالای وارده و تأمین شده توسط خریدار
- ث ـ هر بخش از درآمد و سود فروش مجدد و درآمد و سود واگذاری تعلق‌گرفته به فروشنده به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم
تبصره ۲ ـ چنانچه ارزش گمرکی کالای ورودی از قیمت مندرج در اسناد ارائه شده متمایز گردد، شامل هزینه‌ها یا موارد زیر نمیگردد:
- الف ـ هزینه ساختن، نصب کردن، سوار کردن، نگهداری یا کمک فنی در مورد کالاهایی مانند دستگاه ها، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی پس از ورود کالا.
- ب ـ هزینه حمل و نقل پس از ورود.
- پ ـ هزینه سود متداول ناشی از تأمین مالی خرید کالای وارده توسط فروشنده یا شخص ثالث
- ت ـ هزینه اقدامات خریدار خارج ازشرایط انجام معامله، مانند فعالیتهای بازاریابی برای محصول
- ث ـ حق تکثیر و تولید داخلی کالای وارد شده
- ج ـ ارزش یا هزینه اطلاعات و دستورالعملهای ضبط شده در نرم‌افزار یا روی حاملین اطلاعات مانند دیسکت، لوح فشرده و مشابه آن برای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه می گردد.
تبصره ـ «اطلاعات و دستورالعملها» شامل ضبط‌های صدایی، سینمایی، ویدئویی، نرم‌افزارهای تجاری و همچنین «حاملین اطلاعات» شامل مدارهای مجتمع، نیمه هادیها و وسایل مشابه از این حکم مستثنی می باشد.
ماده ۱۵ ـ هرگاه از طرف صاحب کالا سیاهه خرید به گمرک تسلیم نشده باشد یا ارزش مندرج در اسناد تسلیمی صاحب کالا به استناد دلایل و مدارک قابل قبول مورد پذیرش گمرک نیست، ارزش کالا برمبنای یکی از روشهای ذیل تعیین میگردد:
- الف ـ سوابق ترخیص کالای مثل همزمان از همان کشور مبدأ
- ب ـ سوابق ترخیص کالای مشابه همزمان از همان کشور مبدأ
- پ ـ قیمت فروش همان کالا در بازار داخلی پس از تعدیل‌های لازم
- ت ـ ارزش محاسباتی برمبناء عوامل متشکله
- ث ـ ارزش گذاری کالا برمبناء مدارک و اطلاعات موجود و با انعطاف در به کارگیری روشهای فوق‌الذکر
تبصره ـ رعایت تقدم و تأخر در به‌کارگیری روشهای فوق الزامی میباشد و فقط در صورت درخواست واردکننده، ترتیب کاربرد روشهای سوم و چهارم قابل جابه جایی میباشد. شرایط و مقررات اجرای این ماده در آیین‌نامه اجرایی این قانون تعیین می گردد.
مبحث دوم ـ ارزش گمرکی کالای صدوری (صادراتی)
ماده ۱۶ ـ ارزش گمرکی کالای صدوری، عبارت است از: قیمت فروش کالا برای صدور به اضافه هزینه بیمه، باربری و حمل و نقل و سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا خروج از قلمرو گمرکی تعلق می پذیرد و از روی سیاهه و اسناد تسلیمی صادرکننده تعیین می شود. در صورت عدم ارائه اسناد و یا نامتناسب بودن ارزش اظهار شده به دلایل مستند، گمرک ارزش کالای صدوری را با استعلام از مراجع ذی ربط و براساس قیمت عمده فروشی آن در بازار داخلی به اضافه هزینه‌هایی که تا خروج از قلمرو گمرکی به آن تعلق میپذیرد.
تبصره ـ تشخیص نامتناسب بودن ارزش گمرکی مانع از صدور کالا نمیباشد و گمرک میتواند با اخذ تعهد، رسیدگی به ارزش را به بعد از صدور موکول نماید مگر در مواردی که صادرات کالا منوط به پرداخت عوارض صادراتی برمبنای ارزش کالا است.
بخش دوم از نحوه ارزش گذاری کالاهای وارداتی و صادراتی در گمرک ـ تعیین ارزش و قواعد مبدأ
ماده۱۰ـ در اجرای ماده (۱۵) قانون، اصطلاحات مورد استفاده در این مبحث در معانی مشروح زیر است:
- الف ـ کالای مثل : کالایی که از همه جهات از جمله خصوصیات فیزیکی (مادی)، کیفیت و شهرت با کالای اظهارشده ورودی یکسان است. تفاوتهای جزیی در ظاهر مانند رنگ مانع از آن نیست که کالا به عنوان مثل تلقی نمیشود.
- ب ـ کالای مشابه : کالایی که گرچه از همه جهات همانند نیست ولی خصوصیات و مواد تشکیل‌دهنده مشابهی دارد که آن را قادر می‌سازد عملکرد یکسانی را با کالای مورد نظر انجام میشود. کیفیت کالا، شهرت آن و وجود یک علامت (مارک) تجاری از جمله عوامل تعیین‌کننده در تشخیص کالای مشابه است.
- پ ـ کالای همان نوع یا طبقه : کالایی که در گروه کالاهای تولیدی صنعت یا بخش صنعتی خاص قرار گرفته و کالای مثل یا مشابه را نیز شامل میشود.
- ت ـ همزمان: زمانی که در آن مدت، قیمت فروش کالا در کشور مبدأ ثابت میباشد.
- ث ـ سطح تجاری: مرحله‌‌ای از تجارت که خرید و فروش در آن سطح (تولیدکننده، واردکننده، عمده فروش و خرده‌فروش) انجام میشود.
- ج ـ نرم‌افزاهای تجاری: نرم‌افزاهایی که به صورت انبوه، تولید، بازاریابی و به بازار مصرف عرضه میشود.
- چ ـ افراد مرتبط: افرادی که ارتباط آنها با هم برابر باشد.
ماده۱۱ـ ملاک ارزش گمرکی کالای ورودی طبق ماده (۱۴) قانون، قیمت واقعاً پرداخت‌شده یا قابل پرداخت برای کالای فروخت‌شده بین افراد غیرمرتبط جهت صـدور به قلمـرو گمـرکی ایـران می باشد که براسـاس سیـاهـه خرید و سایر اسناد تسلیمی صـاحب کالا و طبـق شرایـط و ضوابـط مقـرر در مـاده یادشده تعیین می گردد.
ماده۱۲ـ درخصوص کالایی که بدون ارایه سیاهه خرید به گمرک اظهار گردد و یا ارزش مندرج در سیاهه خرید و سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا به نظر گمرک وبه استناد دلایل و مدارک مستند و قابل قبول، نامتناسب باشد، گمرک باید ارزش کالا را طبق مواد (۱۳) تا (۱۷) تعیین نمی گردد.
ماده۱۳ـ هرگاه ارزش گمرکی کالای اظهارشده ورودی طبق ماده (۱۵) قانون و ماده (۱۱) قبول نشود، ارزش آن براساس ارزش گمرکی کالای مثل و ساخت همان کشور مبدأ که همزمان با تاریخ خرید (پروفرم) کالای یادشده برای صدور به قلمرو گمرکی فروخته شده و مورد قبول گمرک قرار میگیرد، تعیین می شود.
